Sức khỏe tình dục không đơn giản chỉ là quan hệ tình dục. Nó còn chứa đựng cái cách mà mỗi người thể hiện ham muốn tình dục thông qua các thái độ của cô ấy, hành xử và các mối quan hệ. Phần lớn bệnh nhân mắc bệnh ung thư đều có một số vấn đề liên quan đến tình dục và sự gần gũi. Khi một phụ nữ trẻ đang điều trị ung thư, trải nghiệm này có thể thay đổi đáng kể cách cô ấy thể hiện tình dục của mình.¹

Một vài điều trị ung thư có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hình thức bên ngoài – như rụng tóc, hoặc các tác dụng phụ như tổn thương thần kinh, một thay đổi về nội tiết hoặc hạn chế dùng một vài bộ phận của cơ thể. Phần còn lại sẽ chuyển hướng đam mê tình dục của một phụ nữ trước khi điều trị. Rất nhiều triệu chứng đều tạm thời vì cơ thể sửa chữa và hồi phục, nhưng có một số sẽ mang tính lâu dài.

Các phương pháp điều trị ung thư bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị ung bướu và liệu pháp nội tiết đều có các tác dụng phụ, một số tác dụng phụ mang tính tạm thời và một số mang tính vĩnh viễn. Rất nhiều các tác dụng phụ đó có thể ảnh hưởng đến tình dục bằng cách:

• Cảm xúc – thường bạn sẽ cảm thấy sự sợ hãi, lo âu, tức giận, buồn rầu
• Cơ thể của bạn sản xuất hormones mà cơ thể cần cho hoạt động tình dục.
• Khả năng cơ thể có thể tiếp nhận và mang lại khoái cảm tình dục.
• Ngoại hình của bạn – thường cảm thấy mất tự tin và lòng tự trọng thấp.

Mỗi người đều khác nhau và cảm nhận các vấn đề về tình dục một cách rất khác biệt. Các vấn đề chung, đặc biệt là sau điều trị ung thư có thể bao gồm:

• Bắt đầu quá trình mãn kinh sau hóa trị – tạm thời hoặc vĩnh viễn.
• Thay đổi nội tiết tố
• Mất trí nhớ hoặc thay đổi tư duy, e.g. não mờ hoặc “ hóa trị mù”
• Rụng tóc, sẹo, giảm cân hoặc tăng cân
• Cảm xúc bộc phát, e.g. sốc, sự hoài nghi, hoảng loạn
• Buồn, lo lắng, trầm cảm hoặc các tác dụng phụ phát sinh từ thuốc điều trị.
• Các khó khăn của một quan hệ – gia đình, tình ái hoặc với con cái
• Vấn đề đối phó với dao động cảm xúc, e.g. sự tức giận, đau khổ, nỗi buồn, lo lắng, sợ hãi, hay xấu hổ
• Mệt mỏi
• Thay đổi hoặc thiếu vị giác
• Không tự chủ bao gồm các vấn đề đại, tiểu tiện
• Da nổi mụn, mẩn ngứa hoặc các vấn đề rối loạn liên quan đến da.
• Phẫu thuật hoặc xạ trị cho các ung thư phụ khoa
• Cơ thể và hình ảnh bản thân liên quan đến thay đổi thể chất từ các cuộc phẫu thuật, đặc biệt là mổ cắt bỏ vú
• Mất ham muốn, quan tâm và khả năng tham gia vào các hoạt động tình dục hoặc khoái cảm tình dục.
• Đau vùng hố chậu hoặc đau trong quan hệ
• Sinh sản
• Các triệu chứng liên quan đến âm đạo như bị khô hoặc âm đạo bị co rút lại

Có rất nhiều các biện pháp thực tế bạn muốn tham khảo trong khi hoặc sau khi điều trị ung thư để cải thiện sức khỏe tình dục.

Gồm có:

• Quản trị sự mệt mỏi qua việc nghỉ ngơi thường xuyên, giữ sức cho những việc quan trọng nhất và tìm cách gần gũi vào các thời gian khác nhau trong ngày.
• Trao đổi với bác sĩ của bạn về các ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, tình trạng nội tiết và thuốc men có thể liên quan đến chức năng và ham muốn tình dục của bạn.
• Chia sẻ với đối tác của bạn về ảnh hưởng của việc điều trị ung thư trên sự ham muốn tình dục của bạn.
• Khám phá các cách khác nhau để tăng ham muốn tình dục và giúp bạn và đối tác của bạn đạt được khoái cảm, ví dụ những đợt nhanh chóng và nhẹ nhàng, tự sướng, tìm những tư thế tình dục thoải mái hơn, thay đổi địa điểm, và tạo ra cảm giác gợi cảm hơn thông qua việc đụng chạm da thịt, mát-xa, ăn mặc gợi cảm, và khung cảnh với đèn mờ và nhạc.
• Dùng chất bôi trơn có thành phần là nước hoặc silicone
• Lập kế hoạch sinh hoạt tình dục khi các cơn đau ít nhất, cần nhớ uống thuốc ngay trước khi chuẩn bị quan hệ tình dục, và thử nhiều tư thế khác nhau. Nếu như bạn vẫn tiếp tục bị đau, có thể bạn cần tham vấn chuyên gia về việc dùng các thiết bị mở rộng âm đạo và vùng hông để giảm đau.
• Sử dụng chất giữ ẩm mua không cần toa thuốc không chứa nội tiết để tạo chất nhờn.
• Hỏi bác sĩ của bạn về liệu pháp oestrogen để cải tạo nồng độ oestrogen của bạn.

Bất kể người thân của bạn đang điều trị ung thư hoặc chuẩn bị điều trị, việc quan trọng là làm quen với các tác dụng phụ xảy ra tiếp theo sau khi điều trị. Tuy mỗi trường hợp cụ thể xảy ra khác nhau tùy theo loại ung thư và điều trị mà bệnh nhân nhận được, sự hỗ trợ người thân đang điều trị ung thư vẫn là cực kỳ quan trọng cho quá trình hồi phục.

Thường chúng ta không hiểu những gì mà bệnh nhân đang phải trải qua, chúng ta chỉ có thể hình dung thông qua hành động của họ, hành vi của họ hoặc thái độ của họ sau khi điều trị. Chúng ta biết là người chăm sóc – bất kể tình trạng mối quan hệ như thế nào, sẽ có rất nhiều thử thách. Đó là lý do tại sao chúng tôi động viên bạn nên trang bị những thông tin thực tế để bạn có thể nuôi dưỡng, hỗ trợ và lèo lái qua giai đoạn này một cách hiệu quả.

Một vài cách bạn có thể hỗ trợ cho người thân sau khi điều trị ung thư bao gồm:

• Đối tác lãng mạn: thảo luận xem phẫu thuật có thể ảnh hưởng đến tình dục của mối quan hệ và các tương tác hàng ngày.
• Làm bất cứ việc gì có thể cho mối quan hệ.
• Động viên người thân của bạn chia sẻ cảm giác và cảm xúc – trước, trong và sau điều trị, cường độ cảm xúc gia tăng và có thể nán lại từ vài giờ đến hàng tuần, đến hàng tháng. Hãy ở bên họ và lắng nghe họ chia sẻ kinh nghiệm mà họ đã trải qua mà không cần thay đổi nhận thức hay trạng thái tâm lý của bệnh nhân tại thời điểm đó. Điều này cho phép họ bộc lộ hơn là kìm nén cảm xúc, dẫn tới các rối loạn cảm xúc và căng thẳng.
• Chia sẻ cảm xúc và các hỗ trợ thể chất khi cần
• Tôn trọng sự riêng tư và khoảng cách thể chất của họ.
• Tôn trọng các giới hạn về tình dục của họ, nhiều khả năng đã bị thay đổi.
• Khuyến khích cười nhiều hơn
• Nghỉ ngơi: tham gia vào các hoạt động thể chất nhẹ nhàng những lúc có thể, hoặc hòa mình vào thiên nhiên
• Tham gia các nhóm hỗ trợ có bạn bè, tư vấn viên hoặc các hội tư vấn. Chủ động thực hiện vai trò của người chăm sóc và các thử thách có tác động tích cực tới mối quan hệ với người thân của mình.
• Cân nhắc các trị liệu hỗ trợ như yoga, hoặc tâm linh liên quan đến tín ngưỡng của bạn.

Thông qua Chương trình Phụ nữ Trẻ với Ung thư, chúng tôi có thể giúp bằng nhiều cách:

• Giới thiệu bạn tới các bác sĩ ung bướu thẩm mỹ cho điều trị ung bướu của bạn để tăng cường hiệu quả thẩm mỹ sau điều trị.
• Giới thiệu bạn gặp các bác sĩ sản phụ khoa để giúp bạn với các vấn đề vướng mắc tình dục
• Kết nối bạn với các tư vấn viên hoặc các chuyên gia tình dục học có thể hỗ trợ bạn và đối tác của bạn vượt qua các thách thức tình dục và có một đời sống mới.